Türkiye'ye göç etmeyi düşünüyorsanız veya ikamet izninizi uzatmayı planlıyorsanız, 2025 yılının büyük değişimlerin yılı olduğunu bilmelisiniz. Basit bir kira sözleşmesiyle Türkiye'de yıllarca kalabildiğiniz dönem neredeyse sona erdi; çünkü Türk hükümetinin politikası "maksimum kabul"den "seçici göç"e kaydı. Aşağıda, Göç İdaresi'nin son genelgelerine dayanarak Türkiye'de ikamet, yeni yasalar ve ikamet türleri hakkında bilmeniz gereken her şeyi inceliyoruz.
2025 Yılında Türkiye İkamet Yasalarında Köklü Değişiklikler
2025 yılında Türkiye artık yabancı nüfusunu artırmayı değil, "nitelikli" kişileri çekmeyi hedefliyor. Türk hükümeti, ya gerçek yatırımcıları ya da ülkeye döviz kazandıran uzmanları tutmak istiyor. Aslında, herhangi bir işlem yapmadan önce bilmeniz gereken idari sistemde iki çok önemli değişiklik gerçekleşti:
A) UETS (Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi) Zorunluluğu
2025'ten itibaren Göç İdaresi, eksik belge bildirimi, idari kararlar veya önemli tebligatlar için artık kağıt mektup veya uyarı göndermeyecektir. Bunun yerine, tüm tebligat işlemleri, Türkiye'de ikamet eden tüm yabancılar için zorunlu hale gelen ulusal dijital posta kutusu sistemi UETS üzerinden yapılacaktır.
UETS Nedir?
UETS, Türk hükümetinin idari mektupları, uyarıları, ek belge taleplerini ve diğer resmi mesajları size dijital olarak gönderdiği resmi bir elektronik posta kutusudur. İkamet izni olan herkesin bu kutuya sahip olması ve aktif tutması zorunludur.
Yasal Zorunluluk:
Turistik, çalışma, aile veya öğrenci ikameti fark etmeksizin her türlü uzatma başvurusu için UETS aktivasyon belgesinin sunulması tamamen zorunludur. Bu belge olmadan Göç İdaresi başvurunuzu kabul etmeyecektir.
Çok Önemli Not:
UETS kutunuza düşen her mesaj, siz açmamış veya haberdar olmamış olsanız bile, 5 gün sonra yasal olarak "tebliğ edilmiş" sayılır. Bir sorun durumunda, habersiz olmanız mahkemede kabul edilmez ve tüm sorumluluk kişiye aittir.
Bu kutuyu aktif hale getirmek için pasaportunuz, ikamet kartınız (kimlik) ve kayıtlı telefon numaranızla birlikte seçili PTT şubelerine gitmeniz gerekmektedir. Aktivasyondan sonra, önemli mesajları kaçırmamak için düzenli olarak kontrol etmeniz gereken resmi bir kutunuz olacaktır.
B) "Numarataj" Yasası; Sahte Adreslerin Sonu
Yeni yasaların uygulanmasıyla birlikte, Türkiye'de ikamet almak için sahte adresler veya el yazısı kira sözleşmeleri kullanmak fiilen imkansız hale gelmiştir. Bundan böyle adres kaydı ve ikamet belgelerinin sunulması için mutlaka Numarataj belgesi sunulmalıdır.
Numarataj Nedir?
Numarataj, ilgili bina ve dairenin belediye sisteminde varlığını doğrulayan, ilçe belediyesi tarafından verilen resmi bir belgedir. Bu belge, adresinizin gerçek, kayıtlı ve konut kullanımına uygun olduğunu; depo, dükkan, atölye veya iskan izni olmayan birimler olmadığını gösterir.
Bu Yasa Neden Önemli?
Numarataj yasasının temel amacı, tek bir adreste birden fazla kişinin kaydedilmesi, gerçek dışı adres kullanımı veya sahte sözleşmelerin sunulması gibi suistimallerin önüne geçmektir. Göç İdaresi, yalnızca adresi belediyede doğru şekilde kayıtlı olan sözleşmeleri kabul etmektedir. Bu nedenle, geçerli bir Numarataj olmadan ikamet almak veya uzatmak mümkün değildir.
C) Ev Sahibinin Noterde Şahsen Bulunması Zorunluluğu
Yeni yasalara göre, noterlerde kira sözleşmesi düzenleme süreci ciddi değişikliklere uğramıştır. Noter sistemleri, Türkiye'nin merkezi tapu sistemi olan TAKBİS'e entegre edilmiştir.
Temel Değişiklik Nedir?
Eskiden sadece emlakçının huzurunda veya hatta ev sahibi olmadan kira sözleşmesi düzenlemek mümkündü; ancak şimdi bu tamamen yasaklanmıştır. Resmi bir kira sözleşmesi imzalamak için:
- Daire sahibi şahsen noterde bulunmalıdır.
- Kimliği ve mülkiyeti TAKBİS sistemi üzerinden çevrimiçi olarak doğrulanır.
- Emlakçı veya avukat bile resmi vekaletname olmadan tek başına sözleşme düzenleyemez.
Bu süreç, sahte sözleşmelerin, mülk sahibi olmayan kişilerce yasa dışı satış veya kiralama yapılmasının azalmasını ve ayrıca kiracı ile ev sahibinin hukuki güvenliğinin artmasını sağlamıştır.
2. 2025 Yılında Türkiye İkamet Türlerinin İncelenmesi
2025 yılında göç yasalarının sıkılaşmasıyla birlikte, Türkiye'de ikamet almanın farklı yollarını daha dikkatli incelemek gerekmektedir. Yeni şartlar, bazı yöntemleri çok riskli, bazılarını ise daha güvenilir ve öngörülebilir hale getirmiştir. Bu bölümde en zorlu yöntemi ele alıyoruz:
Birinci Yöntem: Turistik İkamet (En Riskli İkamet Türü)
Yıllarca en popüler seçenek olan turistik ikamet, 2025 yılında en riskli ve olasılığı en düşük yönteme dönüşmüştür. Türkiye Göç İdaresi, artık sadece "turizm amaçlı kalacağım" gibi genel ifadelere dayanan başvuruları kabul etmemekte ve bu tür ikameti almak için detaylı, gerçek ve savunulabilir belgeler gerekmektedir.
Turistik Dosyalar Neden Reddediliyor?
2025 istatistiklerine ve yeni politikalara göre, turistik ikametin reddedilmesinin üç ana nedeni vardır:
- Seyahat Planının Olmaması: Detaylı ve mantıklı bir seyahat planı sunmak temel şartlardan biridir. Şunları açıklamalısınız:
- Neden normal vize kapsamındaki 90 gün sizin için yeterli değil?
- Neden 6 ay veya 1 yıl ikamete ihtiyacınız var?
- Bu süre zarfında planınız tam olarak nedir (şehir turları, kültürel kurslar, araştırmalar vb.).
- Yasa Dışı Çalışma Şüphesi: Çalışma çağındaysanız (genellikle 18-55 yaş), Göç İdaresi şunları bekler:
- Türkiye dışındaki gelir kaynağınızın şeffaf ve kanıtlanabilir olması.
- Hayatınızı idame ettirmek için Türkiye'de çalışmaya ihtiyacınız olmadığını kanıtlamanız.
- Gerçekçi Olmayan Mali Yeterlilik: Aşağıdaki özelliklere sahip hesap dökümleri:
- Bir anda yüklü miktarda para girişi olan,
- Gerçek işlem geçmişi olmayan,
- Doğal bir mali düzen göstermeyen hesaplar,
2025 İçin Alternatif Strateji
Eğer gerçekten Türkiye'de kısa süreli kalmayı planlıyorsanız ve dosyanızın kabul edilme şansını artırmak istiyorsanız, başvurunuzu sadece turistik statüden çıkarmanız önerilir. En iyi alternatif yollar:
- Türkçe dil kurslarına (TÖMER) kayıt olmak → Kabul şansı çok daha yüksek olan öğrenci ikameti
- Tedavi belgeleri sunmak ve tıbbi takip → Geçerli yollardan biri olan tedavi amaçlı ikamet
- Veya savunulabilir ve belgelenebilir kültürel, araştırma ve eğitim amaçlı nedenlerin bir kombinasyonu.
Bu strateji değişikliği, dosyanın kabul edilme ihtimalini önemli ölçüde artırır ve ret risklerini önler.
İkinci Yöntem: Gayrimenkul İkameti (200 Bin Dolar Yasası)
2025 yılında Türkiye'de ikamet almanın en güvenli ve sürdürülebilir yolu gayrimenkul satın almaktır. Ancak önceki yılların aksine, ikamet almak için gereken minimum mülk değeri tek ve kesin olarak belirlenmiştir.
Tek Fiyat Kuralı:
Gayrimenkul ikameti alabilmek için mülkün değeri en az 200.000 Dolar olmalıdır; hangi şehirden aldığınız önemli değildir—İstanbul, Ankara veya küçük bir şehir—her yerde tek bir kural geçerlidir.
Üç Zorunlu ve Eşzamanlı Şart:
Bu 200 bin dolar rakamı, üç farklı bölümde birbiriyle tamamen uyumlu olarak kayıtlı olmalıdır. En küçük bir fark tüm dosyanın reddedilmesine neden olabilir:
- Tapu Senedi: Tapu üzerinde kayıtlı tutar 200 bin dolar veya daha fazla olmalıdır.
- Ekspertiz Raporu: Resmi uzman mülkün fiyatını inceler. Bu rapor ana belirleyicidir.
- Döviz Alım Belgesi (DAB) ve Banka Dekontu: Bankadan ev sahibine ödenen tutar, bu rakamla birebir aynı olmalıdır.
Önemli Uyarı:
Piyasadaki birçok mülkün fiyatı yüksektir, ancak resmi eksper buna daha düşük bir değer biçebilir. Eğer 250 bin dolara bir ev alırsanız ancak eksper buna 190 bin dolar değer biçerse, parayı tam ödemiş olsanız bile gayrimenkul ikameti verilmez. Bu nedenle mülk ve güvenilir eksper seçimi çok önemlidir.
Üçüncü Yöntem: Dijital Göçebe (Digital Nomad) Vizesi
Özellikle çevrimiçi geliri olan kişiler için en yeni ve cazip ikamet yöntemlerinden biri Dijital Göçebe vizesidir. Türk hükümeti, uluslararası freelancerları ve uzmanları çekmek için bu yolu çok basit ve hızlı hale getirmiştir. Bu yöntem mülk satın almayı veya yatırım yapmayı gerektirmez.
Dijital Göçebe Vizesi Alma Şartları:
- Yaş: 21 ile 55 yaş arasında olmalısınız. Bu yaş aralığı kişinin profesyonel faaliyet yaşında olduğunu gösterir.
- Eğitim: Üniversite diplomasına (en az lisans) sahip olmak zorunludur.
- Gelir: Aylık en az 3.000 Dolar veya yıllık 36.000 Dolar yurt dışı geliriniz olduğunu kanıtlamalısınız. Bu gelir Türkiye dışından olmalıdır.
- İş Türü: Yabancı bir şirketin çalışanı olmak veya yabancı müşterileri olan bir freelancer olmak.
Önemli Not: İç işgücü piyasasında Türk çalışanlarla rekabet etmemeli veya Türkiye içinde fiziki iş yapmamalısınız. Bu vize, uzaktan çalışanlar için en iyi ve en basit seçenektir.
Yasaklı Bölgeler (Kapalı Mahalleler) Neresi?
Türk hükümetinin bir nüfus kontrol sistemi vardır; buna göre, bir mahallede yaşayan yabancı sayısı o bölge nüfusunun %20'sini geçerse, o mahalle resmen kapalı ilan edilir. Bu mahallelerde Göç İdaresi, nüfus dengesini korumak için hiçbir türde ilk başvuru ikameti (ilk kimlik) vermemektedir.
2025 Yılında İstanbul'un Önemli Bölgelerinin Durum Tablosu:
| İlçe | Durum | Açıklamalar |
|---|---|---|
| Fatih | Tamamen Kapalı | Şehrin tarihi kalbi; yeni ikamet verilmemektedir. |
| Esenyurt | Tamamen Kapalı | Eskiden en ucuz bölgeydi, ancak şu an tamamen kapalıdır. |
| Şişli | Yarı Kapalı | "Mecidiyeköy" gibi ünlü mahalleler kapalıdır. |
| Beyoğlu | Yarı Kapalı | İstiklal ve Taksim çevresi çoğunlukla kapalıdır. |
Not: Herhangi bir işlem yapmadan önce, mahallenin açık olup olmadığını E-Devlet sistemi üzerinden kontrol edin.
Çalışma İzni
Çalışma izni, Türkiye'deki en geçerli ve güçlü ikamet türüdür ve kesintisiz uzatılırsa 5 yıl sonra vatandaşlığa yol açabilir. Ancak çalışma izni almak kolay değildir; çünkü işveren zorlu şartları yerine getirmelidir.
Çalışma İzni Almak İçin Temel Şartlar:
- 5'e 1 Kuralı: Her bir yabancı çalışan için, işveren 5 Türk vatandaşı istihdam etmeli ve sigortalarını aktif tutmalıdır.
- Maaş: Maaşınız asgari ücretin üzerinde olmalı ve mesleğe göre farklı katsayılar uygulanır. Örneğin, mühendisler, tasarımcılar veya BT uzmanları gibi birçok uzmanlık alanı için maaşın asgari ücretin yaklaşık 4 katı olması gerekir.
- Önemli İstisna: Teknoparklarda faaliyet gösteren teknoloji şirketleri ve startup'lar gibi firmalar, yabancı personel istihdamı için daha basit kurallara ve daha az kısıtlamaya sahiptir; bu nedenle bu şirketlerde çalışma izni almak genellikle daha rahattır.
Öğrenci İkameti
Öğrenci ikameti, Türkiye'deki üniversitelerde resmi olarak eğitim gören kişilere özeldir. İkameti uzatmak için öğrencinin gerçekten aktif olması gerekir. Yani ders çalışmazsanız, kayıt yaptırmazsanız veya öğrencilik durumunuz pasif hale gelirse, ikamet uzatma işlemi yapılmaz.
Yasal Çalışma Hakkı:
- Yüksek Lisans ve Doktora Öğrencileri: Eğitimin başından itibaren yasal yarı zamanlı çalışma iznine sahiptirler.
- Lisans Öğrencileri: İkinci yıldan itibaren yasal yarı zamanlı çalışma yapabilirler.
Bu ikamet türü, iş piyasasına yasal giriş yapmak, iş deneyimi kazanmak ve ikameti çalışma iznine dönüştürmek için de oldukça kullanışlıdır.
2025 Yılında Gerçek İkamet Masrafları
Doğru bir finansal planlama için, temel ikamet masraflarını önceden göz önünde bulundurmalısınız. En önemli kalemler şunlardır:
- İkamet Kart Bedeli: Kart basım ücreti 810 TL'dir ve tüm başvuru sahipleri için aynıdır.
- İranlılar için Harç Bedeli (Toprak Hakkı): İranlılar vize ücretinden muaftır, ancak yıllık ikamet harcını ödemelidirler.
- Ödeme Formülü: İlk ay için 25 Dolar + Sonraki 11 ay için ayda 5 Dolar = Bir yıllık toplam: 80 Dolar.
- Bu tutar vergi dairesinde güncel kur üzerinden TL olarak hesaplanır.
- Sağlık Sigortası (Özel veya Devlet):
- Özel Sigorta: Genellikle ikamet amacıyla düzenlenir ve başvuru sahibinin yaşına göre değişir (Gençler: yaklaşık 1500-3000 TL / 50 yaş üstü: 10.000 TL'ye kadar).
- Devlet Sigortası (SGK): Çok daha kapsamlı bir tedavi güvencesi sağlar, ancak maliyeti daha yüksektir (Aylık yaklaşık 4000-6000 TL).
Hukuki Riskler ve Tahdit Kodları
Seyahat ve göç kodlarını tanımak çok önemlidir; çünkü bazıları doğrudan ikametin iptaline veya giriş yasağına neden olur. 2025'te en yaygın kod V-71'dir.
- V-71 Kodu (Adreste Bulunmama): Polis, adresi kontrol etmek için aniden ikametgahınıza gelir. Evde olmazsanız ve komşular sizi tanımazsa, bu kod işlenir ve ikametiniz iptal edilir.
- V-84 Kodu (Şartlı Giriş): Türkiye'ye girişte 10 gün içinde ikamet alacağınıza dair taahhüt verip bunu yapmazsanız, para cezasına ve bazı durumlarda sınır dışı edilmeye (deport) tabi olursunuz.
- Fazla Kalış Cezası (Vize İhlali): Vize veya ikamet süreniz dolarsa:
- 3 aya kadar: Sadece para cezası
- 3 ila 6 ay: Cezaya ek olarak 1 ay giriş yasağı
- 1 yıldan fazla: 1 ila 5 yıl Türkiye'ye giriş yasağı
Sonuç ve Nihai Öneri
2025 yılında Türkiye'de ikamet almak hala mümkündür, ancak yalnızca doğru plan ve stratejiyle hareket edenler için.
- Sermayeniz varsa, 200 bin dolar üzeri mülk satın almak en güvenli ve sürdürülebilir yoldur.
- Uzmanlığınız veya çevrimiçi işiniz varsa, çalışma izni veya dijital göçebe vizesi en iyi seçimdir.
- Tamamen zorunlu durumlar ve çok güçlü bir dosya haricinde turistik ikameti seçmeyin.
- Yasaklı mahallelerde (Esenyurt ve Fatih gibi) satın alma veya kiralama yapmaktan kaçının.
Türkiye'ye göç yolu eskisinden daha karmaşık hale gelmiştir ve her küçük hata dosyanın reddine veya hatta giriş yasağına yol açabilir. Bu nedenle işlem yapmadan önce mutlaka uzman bir danışmana danışın ve gayri resmi grupların yanlış bilgilerinden uzak durun.
