به رغم تلاش های کشورهای مختلف جهان همچون چین، هند، اندونزی، ایران، عربستان، امارات، عراق، برزیل، ترکیه، الجزایر، سنگال و…، بحران اوکراین طی سال ۱۴۰۲ همچنان لاینحل باقی ماند.
در دو سال اخیر هیچ بحرانی به اندازه جنگ اوکراین بر امنیت و اقتصاد بینالملل تأثیر نگذاشته است تا جایی که همه کشورهای دنیا به صورت مستقیم و غیرمستقیم از پیامدهای نامطلوب تداوم جنگ متأثر شدهاند. تأثیر این جنگ بر اقتصاد جهان از صادرات غلات گرفته تا انرژی و بحران مهاجرت، سران کشورها را در قارههای مختلف جهان به فکر میانجیگری انداخت.
ترکیه از یک سو عضو ائتلاف ۳۰ عضوی ناتو است و از سوی دیگر روابط حسنهای با روسیه دارد. این کشور با توجه به پتانسیل بالای خود تلاش کرد تا یک میانجی برای بحران فرسوده اوکراین باشد.
«ترکیه به دنبال میانجیگری در جریا جنگ اوکراین است»؛ این خبر را «دیمیترو لوبینتس»، کمیسر حقوق بشر اوکراین اواخر دی ماه ۱۴۰۲ اعلام کرد. این مقام اوکراینی گفت که ترکیه خاک خود را به عنوان پایگاهی برای کریدور بشردوستانه بین روسیه و اوکراین پیشنهاد کردهاست، اگرچه تردیدهایی هنوز از سوی طرفهای درگیر وجود دارد.
مقام اوکراینی طرح مورد نظر ترکیه را به این شرح اعلام کردهاست: «آنها میخواهند میانجی شوند، آنها میخواهند از کانالهای ارتباطی که با فدراسیون روسیه دارند، استفاده کنند و در این صورت اگر این میانجیگری صورت گیرد، غیرنظامیان یا سربازان زخمی ما میتوانند بازگردند.»
این مقام اوکراینی همچنین تاکید کرد که این طرح فقط یک پیشنهاد در حال حاضر روی میز است و هنوز کار بیشتری صورت نگرفتهاست.
گرایش ترکیه به ایفای نقش میانجی در بحران اوکراین در حالی صورت گرفت که همزمان «ینس استولتنبرگ» دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در سخنانی اعلام کرد: به زودی تسلیحات سنگین بیشتری در اختیار اوکراین قرار خواهیم داد.
دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در این ارتباط اضافه کرد: جنگ در اوکراین در مقطع حساسی قرار دارد و سلاحهایی که پیروزی را به ارمغان میآورند باید برای کییف ارسال شوند.
فرانسه دست به دامن ایران برای میانجیگری
فرانسه، آلمان و دیگر کشورهای اروپایی که خود در جبهه اوکراین قرار دارند، تلاش زیادی را برای ایفای نقش میانجی به کار بستند که مستقیماً و با صراحت از سوی کرملین رد شد.
صبح روز چهارشنبه (۹ شهریور) «محمد جمشیدی» معاون سیاسی دفتر رئیس جمهوری در حساب کاربری خود در توئیتر سابق (ایکس) با اعلام این موضوع، از ارسال «یک ابتکار صلح در کنار یک پیام مهم» از تهران به مسکو خبر داد.
جمشیدی در توئیت خود توضیح داده بود که پس از مجموعهای از رایزنیها، این بسته ابتکار صلح در کنار یک «پیام مهم» از سوی امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه به مسکو ارسال شده است.
در پی انتشار این توییت، مشخص شد که «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری فرانسه از ایران درخواست کردهاست برای حل بحران اوکراین پا پیش بگذارد.
اوایل مهرماه نیز آیتالله «سیدابراهیم رئیسی» رئیس جمهور ایران در گفتوگو با شبکه «راشاتودی» اعلام کرد که ایران معتقد به پایان هرچه سریعتر جنگ اوکراین است و آمادگی دارد تا بین روسیه و اوکراین میانجیگری کند.
همچنین رئیس جمهور ایران در نیویورک در دیدار با جمعی از اندیشمندان آمریکایی از آمادگی ایران برای میانجیگری در بحران اوکراین خبر داد و گفت: ما با جنگ مخالفیم و برای میانجیگری به منظور پایان دادن به آن نیز اعلام آمادگی کردهایم، اما مالیات مردم آمریکا خرج جنگافروزی و پر کردن جیب کارخانجات اسلحهسازی از محل فروش اسلحه در این زمینه میشود.
در سال ۱۴۰۲ بازیگران دیگر نیز برای میانجیگری و حل بحران اوکراین وارد گود شدند که عربستان، امارات، عراق، اندونزی، الجزایر، آفریقای جنوبی، سنگال از آن جمله بودند.